حضرت خضر که بود؟ (قسمت اول)

خِضر بر اساس برخی روایات اسلامی، از پیامبران و بر اساس برخی دیگر از روایات، بنده صالحی بود. بسیاری از مفسرین همراه موسی و یوشع بن نون را در داستانی که در سوره کهف آمده است؛ خضر می‌دانند. از معجزاتش این بود که روی هر زمین خشکی می‌نشست، زمین سبز و خرم می‌گشت و دلیل نامش، خضر(سبز) نیز همین است.^[۱] زندگی خضر، از قبل از زمان موسی تا زمان حاضر، و ادامهٔ زندگیش تا آخر الزمان، مورد اتّفاق مسلمانان است.^[۲] مجموعهٔ روایات، مؤیّد آن است که خضر، طولانی‌ترین عُمر را در میان فرزند آدم دارد.^[۳]

نسب و کیستی خضر، برپایهٔ روایات

گفته‌اند خضر از اولاد سام بن نوح و پسرخالهٔ ذوالقرنین بود. در وجه تسمیه خضر نوشته‌اند که هر کجا مینشست سبز می‌شد. با این حال بنا به برداشتی نیز، دو نفر با نام خضر وجود داشته‌اند، خضر اکبر که از اولاد سام بن نوح بوده و خضر ثانی که از انبیای بنی اسرائیل بود و مصاحب موسی بوده است.^[۴] او یکی از چهار مادر هستی در اشعار فردوسی است که با لقب مشک خوانده شده است:

یکی مشک نام و دگر سیسنک

یکی نام نار آن دگر سوسنک

یک بررسی دقیق تر متون مختلف نشان می دهد که نسخ بعدی داستان های اسکندر به قرآن وابسته اند به طوری که از طریق مفسران اولیه ی مسلمان فهمیده می شود. عناصر کلیدی داستان های بعدی مانند وجه تسمیه ی "ذوالقرنین" که نسبت داده شده به اسکندر مدیون مآخذ آنها در تفاسیر است.